فاطمی ام

قلم، رازدار بشر

«قلم»، حافظ علوم و دانش‏ها، پاسدار افکار انديشمندان، حلقه اتصال فکري عالمان و پُل ارتباطي گذشته و آينده بشر بوده، و حتي ارتباط آسمان و زمين نيز از راه لوح و قلم به دست آمد. «قلم»، انسان‏هايي را که از نظر زمان و مکان جدا از هم زندگي مي‏کنند، پيوند مي‏دهد؛ گويي همه متفکران بشر را در تمام طول تاريخ و در تمام نقاط زمين، در يک کتاب خانه بزرگ جمع مي‏بيني! در اين کتاب خانه، سخنان آسماني و زميني جمع است، از سقراط گرفته تا ابن‏سينا و معاصرانمان. از قرآن و نهج البلاغه تا اَوسْتا و انجيل. همه و همه هستند. «قلم»، رازدار بشر و خزانه دار دانش‏ها و جمع آوري کننده تجربه‏هاي قرن‏ها و دوران‏هاست و اگر قرآن به آن سوگند ياد مي‏کند، به همين دليل است؛ زيرا هميشه، سوگند به امري بسيار پرارزش و محترم ياد مي‏شود. شاعر خوش‏بيان، مسعود سعد سلمان، موقعيت حسّاس قلم و نوشتن را چنين ترسيم مي‏کند:

نبشتن ز گفتن مهم‏تر شناس

به گاه نوشتن به جايْ آرْ هوش

اگر در نبشتن خطايي کُني

سرت چون قلم دور مانَد ز دوش

قلم، منشأ هدايت و آگاهي

خداوند متعال در قرآن مجيد، افزون بر آن که نام سوره‏اي را «قلم» مي‏نهد، تا آن‏جا براي اين موضوع به ظاهر کوچک اهميت قايل است که به آن و آن‏چه با آن نوشته مي‏شود، سوگند ياد مي‏کند. چه سوگند عجيبي! در واقع آن چه به آن در اين‏جا سوگند ياد شده، ظاهرا موضوعي کم اهميت است؛ يک قطعه ني يا چيزي شبيه به آن و کمي مادّه سياه رنگ، سپس نوشته‏هايي که بر صفحه کاغذ ناچيز رقم زده مي‏شود؛ اما در واقع، اين قلم، همان چيزي است که سرچشمه پيدايش تمام تمدّن‏هاي انساني، تکامل دانش‏ها و بيداري انديشه‏ها به شمار مي‏آيد.

قلم، منشأ هدايت و آگاهي بشر است تا آن‏جا که زندگي بشر را به دو دوران تقسيم مي‏کنند: دوران تاريخ و دوران پيش از تاريخ. دوران تاريخ، از زماني آغاز مي‏شود که خطْ اختراع و انسان دست به قلم شد و توانست ماجراي زندگي و تجربه‏هاي خود را بر صفحه‏هاي کاغذ بنويسد.